1η παράλληλη συνεδρία: Διδακτικές Προσεγγίσεις για τη Διδασκαλία του Προγραμματισμού
Στη συνεδρία παρουσιάστηκαν οι βασικές αρχές του ECLIP, η διαδικασία σχεδιασμού δραστηριοτήτων μέσω το προγράματος αυτού και το e-ECLIP που αποτελεί την υλοποίηση του πλαισίου ECLIP στο προσαρμοστικό συνεργατικό περιβάλλον μάθησης SCALE. Το e-ECLIP στοχεύει στη δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που υποστηρίζει την ενεργή εμπλοκή των μαθητών, συμβάλλει στην οικοδόμηση της γνώσης και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σε προγραμματιστικές έννοιες μέσα από την εκπόνηση δραστηριοτήτων συνεργατικού και διερευνητικού χαρακτήρα.
To πλαίσιο ECLiP αποτελεί τη βάση για το σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου συνόλου δραστηριοτήτων που καλύπτουν και επιτυγχάνουν μαθησιακούς στόχους σε διαφορετικά επίπεδα γνωστικών δεξιοτήτων. To e-ECLiP συμβάλει στη δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που υποστηρίζει την ενεργή εμπλοκή των μαθητών, την οικοδόμηση της γνώσης και την καλλιέργεια δεξιοτήτων σε εισαγωγικά μαθήματα προγραμματισμού, όπως προέκυψε από την πειραματική αξιολόγησή του.
Συμφωνώ με τα μελλοντικά σχέδια της εισηγήτριας και όλης της ομάδας ότι εκτός από την απόκλιση που υπάρχει υπέρ της πρώτης ομάδας που χρησιμοποίησε το E-Clip φανταστείτε αν υπάρχει βοήθεια από τον διδάσκοντα, σαφώς τα αποτελέσματα θα είναι βέλτιστα. Κατά την γνώμη μου όμως μια έρευνα ίσως σε μεγαλύτερο δείγμα μαθητών θα τεκμηριώσει σε μεγαλύτερο βαθμό την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού πλαισίου.
Υποστήριξη της μαθησιακής διαδικασίας σε εισαγωγικά μαθήματα Πληροφορικής μέσω του περιβάλλοντος SCALE, Βεργίνης H., Γουλή Ε., Γόγουλου Α. και Γρηγοριάδου Μ.
Στην συνεδρία παρουσιάστηκε μια πρόταση υποστήριξης και εμπλουτισμού της μαθησιακής διαδικασίας σε εισαγωγικά μαθήματα Πληροφορικής με εκπαιδευτικό υλικό που έχει ως στόχο την οικοδόμηση γνώσεων και την καλλιέργεια της διερευνητικής μάθησης και της κριτικής σκέψης. To εκπαιδευτικό υλικό αφορά σε δραστηριότητες οι οποίες διατίθενται μέσα από το διαδικτυακό προσαρμοστικό περιβάλλον μάθησης SCALE και έχουν σχεδιαστεί με βάση τις δυνατότητες του συγκεκριμένου περιβάλλοντος. Περιγράφτηκαν συνοπτικά οι δυνατότητες του περιβάλλοντος SCALE, οι θεματικές ενότητες που καλύπτουν οι δραστηριότητες, ο τρόπος αξιοποίησής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενδεικτικές δραστηριότητες που έχουν σχεδιαστεί καθώς και κάποια αρχικά αποτελέσματα που αφορούν στην αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού από φοιτητές στο πλαίσιο ενός εισαγωγικού μαθήματος Πληροφορικής.
Τα πρώτα αποτελέσματα της πιλοτικής εφαρμογής ήταν ενθαρρυντνκά. Στα άμεσα σχέδιά των ερευνητών περιλαμβάνεται η ενδελεχής μελέτη του τρόπου με τον οποίο οι μαθητές εργάστηκαν στο SCALE και η ανάλυση της τελικής επίδοσής τους σε σχέση με τις δραστηριότητες που εκπόνησαν στο SCALE και την αρχική τους επίδοση καθώς και ο εμπλουτισμός του υλικού με (ί) συνεργατικές δραστηριότητες, (ϋ) δραστηριότητες εννοιολογικής χαρτογράφησης, και (iii) δραστηριότητες που εφαρμόζουν εναλλακτικές μεθόδους αξιολόγησης, όπως η αυτοαξιολόγηση, η ομότιμη αξιολόγηση και η συνεργατνκή αξιολόγηση.
Συμφωνώ με την πρόταση της αξιόλογης ομάδας του ΕΚΠΑ να εμπλουτίσουν το υλικό τους στο μέλλον με α) συνεργατικές δραστηριότητες β) δραστηριότητες εννοιολογικής χαρτογράφησης γ) δραστηριότητες αυτοαξιολόγησης. Με την αξιοποίηση περιβαλλόντων σύγχρονης επικοινωνίας του ACT( Gogoulou et al., 2005), του PECASSE(Gouli et al., 2006a), του COMPASS (Gouli et al., 2006b), θα μπορούσε να συμπληρωθεί το puzzle του ΟΛΟΥ SCALE, κατά τη γνώμη μου ενός χρήσιμου ασύγχρονου υλικού που εμπεριέχει το E-CLiP της 1ης εισήγησης.
Στην συνεδρία παρουσιάστηκε το πρόγραμμα «Διάγραμμα Ροής» και η διδακτική αξιοποίησή του. Στο πρόγραμμα αυτό οι ΤΠΕ χρησιμοποιούντοα ως επικουρικά διδακτικά εργαλεία για την εισαγωγή των μαθητών σε προγραμματιστικές έννοιες, με κύριο άξονα τη μετατροπή της λύσης ενός προβλήματος (αλγόριθμος) σε διάγραμμα ροής. Στόχος του προγράμματος είναι να δημιουργήσει ένα διερευνητικό-εποικοδομητικό περιβάλλον μάθησης, ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν τις αλγοριθμικές δομές και την έννοια του προγραμματισμού. To πρόγραμμα έχει σχεδιασθεί για μαθητές, και δεν απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις προγραμματισμού. Μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ καλό βοήθημα για τους μαθητές της Γ' Τάξης του Γενικού Λυκείου για το μάθημα «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον».
Αποτελεί ένα έξοχο εργαλείο διδακτικής προσέγγισης στην ανάπτυξη των εννοιών διαγράμματα ροής και μετατροπής αυτών σε αντίστοιχους αλγορίθμους ή λκαι σε γλώσσες προγραμματισμού.
Η χρήση αυτού του εκπαιδευτικού λογισμικού ευνοεί τη διερευνητική προσέγγιση της γνώσης, τη συνεργατική μάθηση και τη ενεργή συμμετοχή των μαθητών
Ιδιαίτερα σημεία επισήμανσης αποτέλεσαν μερικά ενδεικτικά πλεονεκτήματα του εργαλείου: η εξαγωγή ψευδο-κώδικα και κώδικα Pascal από το διάγραμμα ροής, η μεταφερσιμότητα του διαγράμματος ροής σε άλλες εφαρμογές των Windows (Word), η ενσωμάτωση σχολίων κ.α. Ο εισηγητής – έμπειρος και μάχιμος εκπαιδευτικός, κατά την παρουσίαση της εργασίας, υπήρξε σαφής, πειστικός, δυναμικός και άνετος.
Πιστεύω ότι η προσπάθεια του κ. Βρακόπουλου είναι αξιέπαινη. Μια όμως ποιοτική έρευνα σε μια πειραματική ομάδα μαθητών, με αξιόπιστα και αποδεκτά αποτελέσματα θα μπορούσε να άρει τη «χρήση μόνο του συγκεκριμένου προγράμματος», προσεγγίζοντας έτσι τη διερευνητική και συνεργατική μάθηση.
Στην συνεδρία παρουσιάστηκαν οι γλώσσες προγραμματισμού και εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, που υιοθετούν απτές διεπαφές χρήστη προκειμένου να διευκολύνουν τους χρήστες, κάθε ηλικίας, στην εκμάθηση εννοιών του προγραμματισμού. Τα συστήματα παρουσιάστηκαν με τη χρονολογική σειρά εμφάνισής τους ενώ παράλληλα, όπου είναι δυνατόν, γίνεται αναφορά στα μειονεκτήματα - πλεονεκτήματα των προσεγγίσεων που ακολούθησαν οι δημιουργοί τους. Τέλος, παρουσιάστηκαν τα ανοιχτά ερευνητικά ερωτήματα, που σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, προτείνεται να διερευνηθούν.
Παρουσιάστηκαν τα βασικότερα συστήματα απτού προγραμματισμού παραθέτοντας συγκεντρωτικά τα ενδιαφέροντα λειτουργνκά χαρακτηριστικά τους. Επίσης, παρουσιάστηκαν γεννκές υποδείξεις για την κατασκευή τέτοιων περιβαλλόντων και επισυμάνθηκαν τα θέματα εκείνα που συγκεντρώνουν σήμερα το ερευνητνκό ενδιαφέρον. To γενικό συμπέρασμα είναι ότι η έρευνα σε τέτοια συστήματα θα πρέπει να διερευνήσει θέματα αποδοτικότητας και εκπαιδευτικής αξίας προκειμένου να καθοδηγήσει τους μελλοντικούς σχεδιαστές αλλά και τους εκπαιδευτικούς στην αξιοποίησή τους.
Θα έλεγα ότι για όλα αυτά τα περιβάλλοντα δεν έχει γίνει μια συστηματική έρευνα ως προς την εκπαιδευτική αξία και αποδοτικότητα στην εκπαίδευση. Το κόστος των περισσότερων είναι μεγάλο, ο κατασκευαστικός εξοπλισμός τους είναι πολύπλοκος, έχοντας ως συνέπεια τον περιορισμό της χρήσης τους. Για τα παιδιά μπορεί να είναι ένα είδος παιχνιδιού, μιας και διαθέτουν διάφορα αντικείμενα αλλά αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον αποπροσανατολισμό του στόχου που είναι ο προγραμματισμός.
Στη συνεδρία παρουσιάστηκαν εκπαιδευτικές δραστηριότητες που βασίζονται στην έννοια των μισοψημένων παιχνιδιών, τα οποία ως ημιτελή υπολογιστικά περιβάλλοντα έχουν στόχο την εμπλοκή των μαθητών στην αλλαγή των κανόνων που τα διέπουν. Παρουσιάστηκε η αλληλεπίδραση δύο ομάδων μαθητών με το υπολογιστικό περιβάλλον Cruislet-Logo: η αλλαγή , η δημιουργία κανόνων παρέχει ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο οι μαθητές κατασκευάζουν και κατανοούν έννοιες που αφορούν την δομή της επιλογής. Ιδιαίτερο σημείο επισήμανσης: ο συνδυασμός προγραμματισμού και «παιχνιδιού δράσης» με συστήματα γεωγραφικών πληροφοριών. Η φιλοσοφία δόμησης της δραστηριότητας αποτέλεσε αφετηρία για τη δέσμευση του ενδιαφέροντος των μαθητών και λειτούργησε ως θετικό κίνητρο για την ενεργητική εμπλοκή τους. Η θεώρηση των εντολών και των προγραμματιστικών δομών ως κανόνων παιχνιδιού φαίνεται να είχε ως αποτέλεσμα την επικέντρωση των μαθητών στην υλοποίηση των κανόνων και όχι σε συντακτικούς ή σημασιολογικούς κανόνες της δομής της επιλογής. Αυτό φαίνεται να οδήγησε σε θετικά αποτελέσματα.
Τα αποτελέσματα των ερευνητών υποδεικνύουν πως η εκπαιδευτική προσέγγιση που ακολουθήθηκε συνέβαλε στην κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της δομής ελέγχου. Συγκεκριμένα η προσέγγιση 'Μαύρο Κουτί' έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές να πειραματιστούν με τα αποτελέσματα της εκτέλεσης της εντολής και μέσω της διαδικασίας αυτής να εξοικειωθούν με τον τρόπο λειτουργίας της. Επιπλέον, η δόμηση της δραστηριότητας γύρω από τη ιδέα των μισοψημένων παιχνιδιών αποτέλεσε αφετηρία για τη δέσμευση του ενδιαφέροντος των μαθητών και λειτούργησε ως θετικό κίνητρο για την εμπλοκή τους με την γλώσσα προγραμματισμού Logo
